Sau nhiều năm triển khai, hệ thống giao dịch chứng khoán mới KRX đang bước vào giai đoạn hoàn thiện cuối cùng, hứa hẹn sẽ mang đến nhiều thay đổi quan trọng cho thị trường chứng khoán Việt Nam.
KRX là gì?
KRX là hệ thống công nghệ thông tin mới được Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) triển khai với sự hợp tác từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX). Dự án này được khởi động từ năm 2012 nhằm nâng cấp hạ tầng giao dịch, cải thiện thanh khoản và tiến gần hơn đến tiêu chuẩn quốc tế.
Theo bà Nguyễn Thị Việt Hà, Chủ tịch Hội đồng quản trị HoSE, hệ thống KRX sẽ mang đến nhiều cải tiến quan trọng như giao dịch trong ngày (T+0), bán khống có bảo đảm, rút ngắn thời gian thanh toán và hợp đồng quyền chọn. Bên cạnh đó, hệ thống mới cũng được kỳ vọng sẽ giải quyết các vấn đề kỹ thuật, tạo tiền đề giúp thị trường chứng khoán Việt Nam tiến tới nâng hạng từ cận biên lên mới nổi.
Những cải tiến đáng chú ý của hệ thống KRX
Hệ thống KRX được thiết kế với nhiều tính năng mới nhằm nâng cao hiệu suất và tính minh bạch của thị trường. Một số thay đổi quan trọng bao gồm:
Giao dịch thỏa thuận linh hoạt hơn
Trước đây, chỉ bên bán mới có thể nhập lệnh giao dịch thỏa thuận, trong khi bên mua chỉ có quyền xác nhận. Với hệ thống KRX, cả hai bên đều có thể chủ động nhập lệnh, xác nhận hoặc từ chối giao dịch, giúp giao dịch thỏa thuận trở nên linh hoạt và minh bạch hơn.
Ngoài ra, hệ thống mới còn cho phép chuyển đổi lệnh quảng cáo giao dịch thỏa thuận (IOI) thành lệnh giao dịch thỏa thuận chính thức, giúp tăng trách nhiệm của bên tham gia.
Thay đổi về thời gian giao dịch
- Giao dịch lô lẻ: Trước đây chỉ được thực hiện trong phiên khớp lệnh liên tục, nay sẽ được mở rộng sang cả phiên khớp lệnh định kỳ.
- Chứng khoán bị hạn chế giao dịch: Thay vì chỉ giao dịch trong phiên chiều, hệ thống mới cho phép thực hiện giao dịch cả ngày, với các đợt khớp lệnh định kỳ kéo dài 15 phút.
Nới biên độ giá cho giao dịch thỏa thuận sau giờ
Hệ thống KRX cho phép các giao dịch thỏa thuận sau giờ (từ 14h45 – 15h00) có biên độ giá mở rộng từ -7% đến +25%, tạo điều kiện cho các giao dịch linh hoạt hơn, đặc biệt trong bối cảnh thị trường biến động mạnh.
Cơ chế sửa lệnh linh hoạt hơn
Nhà đầu tư có thể sửa giá hoặc khối lượng lệnh (không thể sửa đồng thời cả hai). Nếu sửa giảm khối lượng, lệnh vẫn giữ nguyên thứ tự ưu tiên thời gian. Tuy nhiên, nếu sửa tăng khối lượng hoặc thay đổi giá, lệnh sẽ bị giảm ưu tiên so với các lệnh trước đó.
Hiển thị thông tin trên bảng giá minh bạch hơn
Hệ thống KRX thay đổi cách hiển thị thông tin trên bảng giá điện tử. Thay vì chỉ hiển thị ba mức giá chào mua/chào bán tốt nhất như trước, hệ thống mới sẽ hiển thị khối lượng dư mua/dư bán còn lại sau khi dự kiến khớp lệnh, giúp nhà đầu tư đánh giá cung cầu thị trường chính xác hơn.
Cơ chế Buy-in – Giảm rủi ro thanh toán
Buy-in là cơ chế được áp dụng khi một công ty chứng khoán không đủ chứng khoán để thanh toán. Trong trường hợp này, công ty sẽ phải mua lại chứng khoán từ các nhà đầu tư khác theo cơ chế bù trừ trung tâm (CCP), giúp giảm rủi ro và đảm bảo quá trình thanh toán được thực hiện đúng hạn.
Tác động của KRX đến thị trường chứng khoán
Việc triển khai hệ thống KRX được đánh giá là bước tiến quan trọng trong lộ trình nâng cấp hạ tầng giao dịch của thị trường chứng khoán Việt Nam. Hệ thống mới không chỉ giúp tăng thanh khoản, mà còn tạo tiền đề quan trọng để thị trường có thể tiến gần hơn đến việc được nâng hạng theo tiêu chuẩn FTSE Russell và MSCI.
Đặc biệt, với các tính năng như T+0, bán khống có bảo đảm và thanh toán bù trừ trung tâm (CCP), KRX được kỳ vọng sẽ mang lại những thay đổi mang tính đột phá, giúp thị trường vận hành chuyên nghiệp hơn, thu hút dòng vốn từ nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Dự kiến, hệ thống KRX sẽ chính thức Go-live vào ngày 05/05/2025, sau khi hoàn tất quá trình thử nghiệm và khắc phục các vấn đề kỹ thuật. Đây sẽ là một trong những cột mốc quan trọng, đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ của thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.
