Những động thái thuế quan mới đã khiến căng thẳng thương mại giữa Mỹ và ba đối tác lớn nhất của nước này leo thang.
Từ 0h01 ngày 4/3 (giờ Mỹ), thuế quan 25% mà Tổng thống Donald Trump áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico đã chính thức có hiệu lực. Đồng thời, mức thuế bổ sung đối với hàng Trung Quốc cũng bị tăng gấp đôi, lên 20%.
Những biện pháp này có thể làm xáo trộn dòng chảy thương mại trị giá gần 2,2 nghìn tỷ USD giữa Mỹ và ba nền kinh tế này. Quyết định trên được đưa ra sau khi ông Trump cáo buộc các quốc gia này không đủ nỗ lực ngăn chặn dòng chảy của fentanyl và các tiền chất vào Mỹ.
Đáp trả mạnh mẽ
Trung Quốc lập tức trả đũa bằng cách áp thuế bổ sung 10-15% lên hàng hóa Mỹ từ ngày 10/3, đồng thời hạn chế xuất khẩu đối với một số thực thể Mỹ. Bắc Kinh cũng đã gửi đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về chính sách thuế quan mới của Mỹ.
Canada và Mexico, hai đối tác thương mại lâu năm với Mỹ, cũng không đứng ngoài cuộc.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố Ottawa sẽ áp thuế 25% đối với khoảng 30 tỷ đôla Canada (20,7 tỷ USD) hàng hóa Mỹ và có thể mở rộng lên 125 tỷ đôla Canada nếu Mỹ không rút lại thuế quan trong vòng 21 ngày. Ông Trudeau nhấn mạnh, thuế quan này có thể vi phạm Hiệp định thương mại tự do Mỹ – Mexico – Canada (USMCA).
Thủ hiến Ontario, ông Doug Ford, cho biết sẵn sàng dừng cung cấp nickel và điện cho Mỹ.
Bộ Kinh tế Mexico cho biết Tổng thống Claudia Sheinbaum sẽ công bố các biện pháp đáp trả vào ngày 5/3.
Ủy ban châu Âu (EC) bày tỏ sự tiếc nuối về quyết định của Mỹ, đồng thời cảnh báo động thái này có thể gây rối loạn thương mại toàn cầu. Trước đó, ông Trump cũng đã đề xuất áp thuế 25% lên hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU).
Hệ quả kinh tế nặng nề
Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, thuế quan đã gây tổn thất lớn cho nông dân Mỹ, khiến họ mất khoảng 27 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu và thị phần tại Trung Quốc bị nông dân Brazil chiếm lĩnh.
Việc áp thuế đối với hàng hóa Mexico và Canada có thể tác động nghiêm trọng hơn, do nền kinh tế khu vực Bắc Mỹ có sự liên kết chặt chẽ trong các ngành như sản xuất máy móc, lọc hóa năng lượng và chế biến nông sản.
Bà Candance Laing, CEO Hội đồng Thương mại Canada, cảnh báo quyết định của chính quyền Mỹ có thể đẩy cả hai nước vào suy thoái, gây mất việc làm và tổn thất kinh tế nặng nề. Trong khi đó, ông Matt Blunt, Chủ tịch Hội đồng chính sách ô tô Mỹ, đề xuất miễn thuế đối với những mẫu xe đáp ứng tiêu chuẩn khu vực của USMCA.
Trước khi thuế quan có hiệu lực, dữ liệu công bố ngày 4/3 cho thấy giá nguyên vật liệu đầu vào tại các nhà máy Mỹ đã tăng lên mức cao nhất trong gần ba năm, làm dấy lên lo ngại về tác động tiêu cực của thuế quan đối với sản xuất.
Những chính sách thuế quan sắp tới
Kể từ khi nhậm chức ngày 20/1, ông Trump liên tục công bố các kế hoạch thuế quan mới.
Vào ngày 12/3, mức thuế 25% sẽ được áp lên toàn bộ thép và nhôm nhập khẩu, loại bỏ tất cả các trường hợp miễn trừ trước đó. Một cuộc điều tra đang được tiến hành để xem xét khả năng áp thuế đối ứng đối với tất cả đối tác thương mại của Mỹ, dự kiến có kết quả vào đầu tháng 4, trong đó EU có thể bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Cuối tuần qua, ông Trump đã ra lệnh mở cuộc điều tra an ninh quốc gia đối với gỗ nhập khẩu, có thể dẫn đến thuế quan mạnh tay. Canada, quốc gia đã chịu mức thuế 14,5% đối với gỗ mềm, có thể chịu thêm áp lực.
Tuần trước, Mỹ cũng tái khởi động một cuộc điều tra về thuế dịch vụ số, đề xuất áp phí lên tới 1,5 triệu USD cho mỗi tàu do Trung Quốc sản xuất vào cảng Mỹ, đồng thời mở cuộc điều tra chống bán phá giá đối với đồng nhập khẩu.
Ngoài ra, ông Trump đang cân nhắc áp thuế 25% lên chất bán dẫn, dược phẩm và ô tô nhập khẩu.
